Kent yaşamının getirdiği hızlı tempo, tüketim alışkanlıkları ve doğadan kopukluk, birçok insanı daha sade ve sürdürülebilir bir yaşam arayışına itti. Bu arayışın somut bir örneği, sürdürülebilir tarım, yani permakültürdür. Genellikle bir balkon saksısıyla başlayan bu yolculuk, sadece sağlıklı beslenmeyi değil, ekolojik farkındalığı da beraberinde getiriyor.

Permakültürün şehir hayatına entegre edilme yollarını araştırdık. İstanbul’daki bir çift bahçıvan ve yayıncı olan Çağla ve Çiçek Öztek’in “Bahçede Hayatlar: Permakültür İlkeleriyle Şehir Bahçıvanlığı” adlı kitabındaki pratik bilgilerinden ilham aldık.

Çağla Öztek, permakültüre başlamak isteyenler için mutfağı merkez almayı önerdi. Yemeklerde kullanılan sebze ve bakliyatların tohumlarını, hatta çitlediğimiz çekirdekleri, saksılara veya pamuk yatağına ekmeyi ve çimlenmeyi izlemeyi tavsiye etti. Öğrenme, deneme ve hataları kabullenmeyi de vurguladı.

Çiçek Öztek ise permakültüre uzun yıllardır ilgi duyduğunu ve bu konudaki deneyimlerini, okuma, video izleme ve uygulama ile pekiştirdiğini söyledi. İstanbul Permakültür Kolektifi’ndeki “Permakültüre Giriş” kursuna ek olarak çeşitli kurslara katıldığını da belirtti. Çiçek Öztek, doğa ile olan karşılıklı ilişkinin önemini vurgulayarak, insanın doğayı yalnızca bir kaynak olarak değil, bir bütünün parçası olarak görmesi gerektiğini ifade etti. Kentsel yaşamda karşılaştıkları zorlukları (örneğin, sokak gürültüsü, komşular, çöp sorunu) da paylaştı ancak tutkularının önüne geçmediğini belirtti.

Permakültür yolculuğu 2012’de başlayıp, permakültürün evrensel ve bütüncül yaklaşımını, doğanın örnek alınmasını, ve canlılara saygıyı öne çıkaran deneyimlerini paylaşan, peyzaj yüksek mimarı Banu Gürler, permakültüre başlamak isteyenler için deneyimli eğitmenlerden eğitim almayı, küçük çaplı denemeler yapmayı, hobi bahçeleri ve topluluk bahçeleri aramayı ve dijital/basılı kaynakları incelemeyi önerdi.

Birçok belediye, sürdürülebilir tarımı desteklemek ve kent sakinlerini toprakla buluşturmak amacıyla kent bostanları kuruyor. Bursa’da Nilüfer Belediyesi, İstanbul’da Kadıköy, Ataşehir ve Büyükçekmece belediyeleri, Ankara’da Çankaya Belediyesi ile İzmir’de Karşıyaka Belediyesi, kent bostanları uygulamalarını sürdürüyor. İzmir-Bornova Belediyesi’nin bostanı da yakında hizmete girecek. Kadıköy Belediyesi, Moda, Fenerbahçe, Göztepe ve Acıbadem mahallelerinde dört kent bostanıyla bu çalışmalara öncülük ediyor. Bostanlar, sahiplerine teknik ve pratik destek sağlıyor.

Peyzaj yüksek mimarı Cemile Özalpay Sunar, evde üretim yapma isteğini, apartman şartlarının engellemesi olarak görüyordu. Ayrancım Derneği ile tanışarak, kent bostanları hayalini Ankara’nın Ayrancı bölgesi için bir kültürel geliştirme projesi olarak yaymak için çalışmaya başladı. Özalpay Sunar, balkon bostanlarını apartman sakinleri için en uygun yöntemlerden biri olarak görüyor ve kompost imkanlarını, mevcut bahçelerin kullanımlarını ve apartman kararlarını vurgulayarak, sürdürülebilir tarımın bu şekilde daha kolay uygulanabileceğini ifade ediyor. Doğanın iyileştirici gücüne ve küçük canlıların hayat savaşına olan saygısını da dile getirerek permakültürün getireceği faydalardan bahsetti.